MÆÐRAVERND
Þjónusta mæðraverndar er ókeypis og verðandi mæður geta annaðhvort farið á heilsugæslustöð í sínu hverfi eða valið aðra stöð og skráð sig á hana. Listi yfir heilsugæslustöðvar á höfuðborgarsvæðinu er að finna hér.
Viðtöl og skoðanir eru í boði frá upphafi meðgöngu og fram að fæðingu. Fyrsta viðtal við ljósmóður er gjarnan tekið í gegnum síma fljótlega eftir að þungun er staðfest og eftir það er gefinn tími í fyrstu skoðun. Fjöldi mæðraskoðana fer svo eftir aðstæðum, oftast 7 til 10 skipti.
Milli skoðana er hægt að fá símaráðgjöf hjá ljósmóður. Mæðravernd er í höndum ljósmæðra í samvinnu við heimilislækna á heilsugæslustöðvum og samráð er haft við fæðingalækna heilsugæslunnar ef þörf er á.
Markmið með mæðravernd heilsugæslunnar er að:
- stuðla að heilbrigði móður og barns,
- veita faglega umönnun, stuðning og ráðgjöf,
- greina áhættuþætti og bregðast við þeim,
- veita fræðslu um meðgöngu og fæðingu og
- framkvæma allar nauðsynlegar skoðanir.
Þegar þungun er staðfest er gott að hafa samband við ljósmóður á heilsugæslustöð og panta tíma í fyrsta viðtal og skoðun. Tími er gjarnan gefinn fyrir 12 vikna meðgöngu.
- Fjöldi skoðana í mæðravernd eru 10 skipti ef þú gengur með fyrsta barn
- Fjöldi skoðana í mæðravernd eru 7 skipti ef þú hefur gengið áður með barn
Yfirlit yfir venjubundna meðgönguvernd:
Í fyrsta viðtali eru skráðar almennar upplýsingar um heilsufar ásamt fyrri meðgöngu- og fæðingarsögu ef við á. Búast má við að fyrsti tíminn í mæðravernd geti tekið allt að eina klukkustund.
Gert er ráð fyrir að fjöldi skoðana sé tíu talsins hjá konu sem gengur með sitt fyrsta barn og sjö hjá konum sem hafa fætt áður. Fjöldi skoðana á meðgöngu getur þó verið mismunandi og fer það eftir þörfum og mati ljósmóður hverju sinni. Hver koma í mæðravernd getur tekið 20-30 mínútur. Eldri systkini eru velkomin með í mæðraverndina.
Í hverri komu er rætt um almenna líðan og heilsufar. Blóðþrýstingur er mældur og athugað er hvort prótein er í þvagi. Hlustað er eftir hjartslætti fóstursins frá 16 vikna skoðun og frá 25 vikna skoðun er stærð legsins mæld, frá lífbeini að legbotni. Á 36. viku er lega barnsins metin.
Í mæðraverndinni gefst tækifæri til umræðna og spurninga og veitt er fræðsla og ráðgjöf eins og við á hverju sinni, t.d. um mataræði, hreyfingu, skimanir á meðgöngu, fósturrannsóknir, þjónustu sem er í boði á meðgöngu, val á fæðingarstað, fæðinguna sjálfa, bjargráð í fæðingu, fæðingarorlof, brjóstagjöf, sængurlegu og fleira.
Skimanir
Boðið er upp á fjölda skimana í mæðraverndinni. Tilgangur þessara skimana er að athuga hvort eitthvað komi í ljós sem gæti haft áhrif á heilsufar móður og barns á meðgöngunni.
Í upphafi meðgöngu er skimað fyrir blóðleysi, lifrarbólgu B, HIV, rauðum hundum, sárasótt og rauðkornamótefnum. Einnig er skimað fyrir þvagfærasýkingu. Í ákveðnum tilfellum er skimað fyrir meðgöngusykursýki. Þessar skimanir eru gerðar með blóð- og þvagsýnatöku hjá móður.
Boðið er upp á ómskoðanir og aðrar fósturrannsóknir í samstarfi við fósturgreiningardeild Landspítalans eða aðrar stofnanir sem sjá um fósturómskoðanir. Sjá nánar hér.
Í 16 vikna skoðun er gert ráð fyrir að skimað sé fyrir þunglyndi og kvíða.
Fósturgreiningardeild
Á fósturgreiningardeild eru framkvæmdar fósturskoðanir á meðgöngu, til að mynda staðfesting þungunar, 11 til 14 vikna fósturskimun, 19 til 20 vikna fósturskimun, vaxtarmælingar, flæðismælingar, tekin legvatnssýni og fylgjuvefsýni
Nánari upplýsingar sem vert er að skoða:
- Velkomin í mæðravernd, bæklingur frá Heilsugæslunni
- Klíniskar leiðbeiningar – Meðgönguvernd heilbrigðra kvenna í eðlilegri meðgöngu. Útgefið af Landlæknisembætti Íslands, apríl 2008.
- Fróðleiksmolar frá A-Ö – Heilsugæslan
Brum reynir eftir fremsta megni að tryggja áreiðanleika upplýsinga og gagna sem birtar eru á vef brum.is. Það er á ábyrgð notanda að meta nákvæmni, réttmæti og/eða notagildi þess efnis sem er á vefsíðunni.
Upplýsingar á vef brum.is er ekki ætlað að koma í stað ráðlegginga heilbrigðisstarfsmanna eins og lækna, hjúkrunafræðinga eða ljósmæðra. Ef þú hefur einhverjar vangaveltur eða spurningar er best að hafa samband við mæðravernd, ungbarnavernd, læknavaktina (s. 1770) eða hringja beint í neyðarlínuna 112.
Eigendur Brum afsala sér allri ábyrgð vegna þeirra ákvarðanna sem þú tekur á grundvelli þessara upplýsinga, sem eru veittar þér á almennum upplýsingagrundvelli en ekki í staðinn fyrir persónulega læknisfræðilegarráðgjöf.
Nánari skilmála er að finna hér.